Cultuur & recreatie
Al vanaf de 17e eeuw trok de Vechtstreek reizigers vanuit heel Europa. De aaneenschakeling van imponerende buitenplaatsen met schitterend aangelegde tuinen werd in menige reisbeschrijving jubelend beschreven, en al dat moois wilde men met eigen ogen zien.
Door de economische recessie en de teloorgang van vele buitenplaatsen vanaf het einde van de 18e eeuw verloor de Vechtstreek haar recreatieve functie. Aan het begin van de 20e eeuw leefde deze weer voorzichtig op, mede door de opkomst van de fiets en van waterrecreatie. Vandaag de dag is dit gebied een eldorado voor liefhebbers van natuur en cultuur.
Mix van cultuur en natuur
De Vechtstreek biedt een bijzondere mix van natuur en cultuur. De rivier de Vecht kronkelt door het landschap en wordt door velen als de mooiste rivier van het land gezien, door de grote variatie aan wat er onderweg te zien is. Zo fiets, wandel of vaar je langs historische buitenplaatsen, monumentale en gezellige dorpen, polder- en korenmolens, middeleeuwse kastelen, parkbossen en weilanden met boerderijen en restanten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Aan weerszijden van de rivier bieden de veenweides een uniek landschap waarin eeuwenlange sporen van de mens zichtbaar zijn, deels resulterend in plassen: de Loosdrechtse, Breukeleveense en Vinkeveense plassen. Een eldorado voor elke watersportliefhebber.
Museum zonder muren
De verhalen van dit cultuurlandschap, eigenlijk een museum zonder muren, worden verteld in verschillende musea en erfgoedinstellingen, die samenwerken in de Stichting Vechtsnoer. Zo vertellen de poldermolens over de strijd van de mens om in dit drassige gebied droge voeten te houden, in slot Zuylen en kasteel Loenersloot beleef je het buitenplaatsleven van de adel in de 18e eeuw en streekmuseum Vredegoed voegt hier de beleefbare laag van het zware leven van turfstekers en boeren aan toe. Het Vechtstreekmuseum laat van alles zien over het verleden en heden van dit gebied, net als het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, dat dat weer op een geheel andere manier doet. De Historische Kringen van Maarssen, Breukelen en Loenen bieden door rondleidingen, activiteiten en de publicatie van hun periodieken meer gedetailleerde informatie over het verleden van plaatsen en personen.
Doen en beleven
Die verhalen kunnen ook beleefd worden tijdens een vaartocht met de Fietsboot of een wandeling langs de Vroeger en Nu-borden die in vrijwel elke kern van Stichtse Vecht te vinden is. Of bezoek het cultuurfort Maarsseveen, waar kunst, muziek en de verhalen van de Hollandse Waterlinies hand in hand gaan.
De historie wordt zo door veel verschillende organisaties en op steeds verschillende manieren ontsloten, waardoor het besef van het unieke van dit gebied hopelijk versterkt wordt, bij bewoners en bezoekers.
Papieren informatie over wat er te doen is kun je vinden bij boekhandel Van Krallingen in Breukelen, de Dagwinkel in Vreeland of bij het Brugwachtershuisje in Maarsen dorp (waar ook reglmatig optredens zijn).
Zo vertelt elke organisatie op zijn eigen manier de verhalen over de verschillende lagen van de geschiedenis, die zichtbaar zijn in het landschap en over de beleefbaarheid ervan.
Zie ook: Ontdek Stichtse Vecht.
Al eeuwenlang een trekpleister
Uit reisverslagen en dagboeken uit de 17e en 18e eeuw blijkt al de aantrekkingskracht van de Vechtstreek. De buitenplaatsen en hun tuinen trekken mensen van oook buiten de grens. Met de telooorgang van de buitenplaatscultuur nam het 'toerisme' af, om aan het begin van de 20e eeuw weer op te bloeien. Met name de plassen werden ontdekt als recreatiegebied, maar ook de Vecht zelf. Er voeren nu zelfs boten van Amsterdam naar de Vechtstreek. Ongetwijfeld heeft het verschijnen in 1915 van het Verkade verzamelalbum ‘De Vecht’ met tekst van Jac. P. Thijsse bijgedragen aan de populariteit van de streek. Ook de opkomst van de prentbriefkaart werkte hieraan mee: elke bezoeker wilde wel een kaartje met een foto van een buitenplaats of Vechtgezicht naar huis sturen, en zo werd deze streek ook ver buiten haar grenzen bekend. Ook werd fietstoerisme steeds belangrijker. Elke horecagelegenheid had in 1900 al minstens twee grote fietsrekken voor de deur staan.
Vanaf de jaren ’30 komt meer aandacht voor gereguleerd toerisme. Eind jaren ‘30 wordt de Vereniging voor Vreemdelingen Verkeer (VVV) afdeling ‘De Vechtstreek’ opgericht. In 1937 verschijnt de eerste Vechtstreekgids, geschreven door H. Uden Masman.
Vanaf de jaren 1960 nam de aantrekkingskracht van dit gebied fors toe: de welvaart nam toe, men kreeg meer vrije tijd en behoefte om er op uit te gaan. Alle dorpen langs de Vecht werden uitgebreid met grote nieuwbouwwijken, waardoor ook de behoefte om te recreëren onder de eigen inwoners toenam. In de toenemende verstedelijking van Amsterdam en Utrecht bleef dit gebied vol natuur en cultuur zeer aantrekkelijk voor (dag)recreatie. Tegenwoordig promoot de regionale voormalige VVV, nu VisitGooiVecht, de streek dan ook als ‘het buiten van de Randstad’.
Recreëeren op het water
Door de opkomst van de watersport begin 20e eeuw ontwikkelden de voormalige veenplassen de Loosdrechtse en de Vinkeveense plassen zich tot populaire watersportgebieden. Vandaag de dag staan er meer dan 2000 zomerhuisjes aan het water of op een legakker, en vormen de plassen zeer belangrijke recreatiegebieden met boot-, sup- en kanoverhuur, jachthavens, zandstrandjes, eilandjes om aan te leggen en horeca. De Loosdrechtse plassen zijn via twee handbediende en een automatische sluis verbonden met de Vecht, respectievelijk de Kraaienestersluis, de Weersluis en de Mijndensesluis. Om de toenemende stroom aan waterrecreanten het hoofd te bieden, werd in 1993 de Mijndense Sluis verdubbeld. Ook de Maarsseveense plassen vormen een belangrijk recreatiegebied met strand, horeca en veel speelmogelijkheden.
Fietsen en wandelen
Langs de Vecht is het heerlijk wandelen, vooral op de overgebleven delen van het jaagpad langs de rivier. Deze vind je onder andere in Maarssen en tussen Nieuwersluis en Loenen. Hier ontwijk je de smalle wegen langs de Vecht, die op een zonnige dag helaas vaak overbevolkt zijn met racefietsers, automobilisten, wandelaars, recreatiefietsers en motorrijders. De maatregelen om deze druk in goede banen te leiden hebben nog niet tot gewenste resultaten geleid. Een aanrader is dan ook om op dergelijke drukke momenten te fietsen en wandelen door de oostelijke en westelijke veenweidegebieden.
Diverse lange afstandswandelingen lopen door het gebied en overal zijn de paaltjes en borden met wandel- en fietsknooppunten te vinden. (zie ook: recreatie)
Bijzonder is ook de fietsboot, die 's zomers vaart tussen Nieuwersluis en Maarssen. Opstappen bij de ene halte, stukje meevaren en ergens anders weer afstappen. Het beste van twee werelden!
Vroeger en Nu-routes
In vrijwel alle kernen van Stichtse Vecht zijn Vroeger en Nu-wandelroutes te vinden. Borden met historische foto’s zijn zó geplaatst, dat de kijker hetzelfde ziet als de maker van toen. Een toelichtende tekst verhaalt hoe het verschil in vroeger en nu tot stand is gekomen. In Tienhoven en Oud-Maarsseveen heeft museum Vredegoed een eigen QRcodewandeling langs de lintbebouwing samengesteld. Zo ontdek je al wandelend de mooiste plekjes, bijzondere monumenten en leukste horeca van de mooie dorpen. Klik hier voor routes.
Cultuur beleven
Voor de bezoeker van de Vechtstreek zijn slot Zuylen en het Muiderslot een 'must'. Hier beleeft men op een prachtige manier het leven in de 18e eeuw respectievelijk de middeleeuwen. Ook het Vechtstreekmuseum in Maarssen heeft een interessante vaste tentoonstelling over de buitenplaatsen, naast een halfjaarlijkse wisselexpositie. Het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen biedt, naast natuurlijk de mogelijkheid tot archiefonderzoek, jaarlijks interessante en gratis toegankelijke tentoonstellingen over actuele thema's, toegelicht met eigen archiefmateriaal.
Het verleden van de dorpen en boerderijen van het veengebied rond 1900 tot ongeveer 1950 beleef je in streekmuseum Vredegoed in Tienhoven/Oud Maarssseveen. In Fort Maarsseveen houdt een aantal kunstenaars atelier en er zijn regelmatig optredens en muzikale zondagmiddagen. Kasteel Loenersloot is regelmatig opengesteld voor rondleidingen door zowel het kasteel als het fraaie park. De korenmolens De Hoop in Loenen, De Ruiter in Vreeland, De Vriendschap in Weesp en de poldermolens bij de Nedereindse vaart in Oud-Zuilen zijn wekelijks te bezoeken. Daarnaast zijn er diverse bibliotheken, een Cultuurhuis en kerken waar geregeld concerten plaatsvinden. (zie ook: bezoek Stichtse Vecht)
